การแต่งตั้ง การสั่งใช้ และการบังคับบัญชา
การคัดเลือกและแต่งตั้ง
ผู้ใหญ่บ้านพิจารณาคัดเลือกราษฎรที่ยชื่อผู้ผ่านการฝึกอบรมที่มีคุณสมบัติครบถ้วน และไม่มีลักษณะต้องห้ามให้นายอำเภอพิจารณาแต่งตั้งเป็น ชรบ.
การจัดทำทะเบียนประวัติ ชรบ.
ให้นายอำเภอจัดทำทะเบียนประวัติ ชรบ. ตามแบบท้ายระเบียบ และแก้ไข เปลี่ยนแปลงข้อมูลให้เป็นปัจจุบัน แล้วเก็บไว้ที่หมู่บ้าน อำเภอ และจังหวัด แห่งละหนึ่งชุด
การพ้นจากการปฏิบัติหน้าที่ของ ชรบ.
ชรบ. พ้นจากการปฏิบัติหน้าที่ (เฉพาะตัว) ดังนี้
1. ตาย
2. ลาออก โดยได้รับอนุญาตจากนายอำเภอ
3. นายอำเภอสั่งให้พ้นจากการปฏิบัติหน้าที่กรณีกระทำผิดวินัยร้ายแรง
4. นายอำเภอสั่งให้พ้นจากการปฏิบัติหน้าที่กรณีพิจารณาแล้วขาดคุณสมบัติการเป็น ชรบ.
หาก ชรบ. (เฉพาะตัว) พ้นจากการปฏิบัติหน้าที่ก่อน 6 (หก) ปี ให้คืนบัตรประจำตัว ชรบ. ต่อผู้บังคับบัญชาเหนือตนภายใน 7 (เจ็ด) วัน
การบังคับบัญชาและการสั่งใช้ ชรบ.
การบริหารและบังคับบัญชา ชรบ. แบ่งตามลำดับชั้น ดังนี้:
1.รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย
- เป็นผู้กำหนดนโยบาย สั่งการ และสนับสนุนการปฏิบัติงานของ ชรบ.
- ปฏิบัติตามนโยบายรัฐบาล โดยมอบหมายให้ปลัดกระทรวงมหาดไทยและองค์กรในสังกัดดำเนินการ
2.ผู้บังคับการหน่วยรักษาความปลอดภัยหมู่บ้าน (ระดับจังหวัด)
- ดูแลควบคุม บังคับบัญชา สนับสนุนการปฏิบัติงาน ชรบ. ในเขตจังหวัด
- ปฏิบัติตามนโยบายกระทรวงมหาดไทย
3.ผู้บังคับกองพัน (ระดับอำเภอ)
- ควบคุมและสนับสนุนการทำงานของ ชรบ. ในอำเภอ
- ปฏิบัติตามนโยบายของกระทรวงมหาดไทย, กรมการปกครอง และผู้บังคับบัญชาในระดับสูงกว่า
ผู้บังคับกองร้อย ชรบ. (ระดับตำบล)
4.ปฏิบัติงานในพื้นที่ตำบล ตามนโยบายของส่วนกลาง
- รับผิดชอบดูแลกองร้อย ชรบ. และสนับสนุนการทำงานของหมวด
5.ผู้บังคับหมวด ชรบ. (ระดับหมู่บ้าน)
- ควบคุมดูแล ชรบ. ในหมู่บ้าน
- สนับสนุนและประสานงานตามนโยบายที่รับมอบหมายจากกองร้อยหรือกองพัน
6.ผู้บังคับหมู่ ชรบ. (ระดับชุดปฏิบัติการย่อย)
- ดูแลกำกับ ควบคุม และสั่งใช้ ชรบ. ตามนโยบายของกองร้อย กองพัน หรือระดับสูงกว่า
การปฏิบัติหน้าที่แทน
การมอบหมายให้ผู้อื่นปฏิบัติหน้าที่แทนสามารถทำได้ในแต่ละระดับ ดังนี้
ระดับจังหวัด
ผู้บังคับการหน่วยรักษาความปลอดภัยหมู่บ้าน (ผู้ว่าราชการจังหวัด) สามารถมอบหมายให้ รองผู้บังคับการ หรือ ผู้ช่วยผู้บังคับการ ปฏิบัติหน้าที่แทนได้
ระดับอำเภอ
ผู้บังคับกองพัน (นายอำเภอ) สามารถมอบหมายให้ รองผู้บังคับกองพัน ปฏิบัติหน้าที่แทนได้
ระดับตำบล
ผู้บังคับกองร้อย ชรบ. สามารถมอบหมายให้ รองผู้บังคับกองร้อย ปฏิบัติหน้าที่แทนได้